ذخایری مهم تر از نفت و طلا

ذخایری مهم تر از نفت و طلا

 

---

 

 

شاید تاکنون نیازی به آموزش  فرزندپروری احساس نکرده ایم، اما هنگامی که فردی در فرزندپروری با شکست مواجه می شود، متحمل رنج و زحمت زیادی خواهد شد.فرزندپروری صرفاً حاوی یک سری تئوری  نیست، بلکه مستلزم برنامه ریزی و یادگیری از طریق عمل است.

 

---

 

 

برخی معتقدند که فرایند ازدواج و فرزندپروری اموری ذاتی و طبیعی اند، اگر چنین است و این امور بطور طبیعی می گذرند، چرا کودکان در خانواده ها مختلف این قدر با هم متفاوتند؟ چرا بسیاری از کودکان آزار شده و یا درک نمی شوند؟ و . ...حقیقت این است که روابط خوب والد و کودک به طور طبیعی رخ نمی دهند، ما نیاز داریم که بیاموزیم چگونه به یکدیگر عشق بورزیم و چگونه از یکدیگر مراقبت کنیم.

آمادگی برای پرورش فرزند و درک پویایی های زندگی به ما جهت اجتناب از مشکلات، قبل از بوجود آمدنشان کمک می کند. کودکان، برکت زندگی و سرمایه‏های آینده جامعه به شمار می‏آیند. آنان برای رشد و بالندگی خود، نیازها و در مفهوم دقیق‏تر حقوقی دارند که باید به درستی به آن پرداخت. با توجه به نقش بی‏بدیل خانواده در بالندگی شخصیت کودک، پیش از همه، خانواده و سپس جامعه باید این حقوق را به خوبی بشناسند و خود را مکلف به پاس‏داشت آن بدانند. این حقوق در روایات اسلامی به زیبایی تبیین شده است. در این مجال، به جنبه‏های گوناگون تربیتی کودک از نگاه روایات و توصیه‏های دینی می‏پردازیم . 

 

توصیه رهبری به مسئولان رسانه‏های گروهی

 

مقام معظم رهبری، کودک را ذخیره ارزشمند جامعه معرفی می‏کند و در مورد اهمیت وظیفه مسئولان رسانه‏های گروهی در تربیت کودک می‏فرماید: «رادیو، تلویزیون، رسانه‏های گروهی و غیره، بایستی بدانند و بفهمند که چه کاری با مغز، دل و احساس لطیف کودک انجام می‏گیرد. وقتی کودک برنامه‏های تلویزیونی را می‏بیند، اثر آن امروز و فردا مشخص نخواهد شد، بلکه اثرش در جذب‏ها، دفع‏ها، احساسات، خداجویی‏ها، خداخواهی‏ها یا خدانخواهی‏ها نشان داده خواهد شد.” ایشان همچنین مسئولان را به بازتاب دادن سیره اولیای دین توجه می‏دهد.

 

سفارش سقراط به تربیت فرزند

 

پیش از آنکه سقراط را محاکمه کنند، از وی پرسیدند: بزرگ‏ترین آرزویی که در دل داری، چیست؟ وی پاسخ داد: بزرگ‏ترین آرزوی من این است که به بالاترین مکانی در آتن صعود کنم و با صدای بلند به مردم بگویم که: ای رفقا! چرا با این حرص و ولع، بهترین و عزیزترین سال‏های عمر خود را به گردآوری ثروت و عبادت طلا می‏گذرانید، در حالی که آن‏گونه که شاید و باید، در تعلیم و تربیت فرزندانتان که مجبور هستید روزی ثروت خود را برای آنان باقی گذارید، همت نمی‏گمارید؟

 

 

مقدس اردبیلی و تربیت مادر

 

مقدس اردبیلی، فقیه وارسته و محققی فرزانه و اسوه درایت و قداست بود. آن روز که مقدس اردبیلی از نجف به اردبیل سفر کرده بود، مردم از گوشه و کنار به دیدار او آمده بودند. وقتی مادر مقدس در مجلس حضور یافت، همگی به آن بانوی بزرگوار تبریک گفتند و از او پرسیدند که راز پیشرفت و مقامات عالی و معنوی فرزندش چه بود؟ مادر مقدس پس از حمد الهی در مورد تربیت او گفت: من هرگز لقمه شبهه‏ناک نخورده‏ام و قبل از شیر دادن او، وضو می‏گرفتم و ابدا به نامحرم نظر نمی‏انداختم و در تربیت کودک، بعد از باز گرفتنش از شیر می‏کوشیدم و نظافت و طهارت او را رعایت می‏کردم و با بچه‏های خوب او را می‏نشاندم.

 

والدین، هم‏بازی کودکان

 

یکی از راه‏های شخصیت دادن به کودکان، بازی کردن والدین با آنهاست. این کار اندکی از وقت والدین را می‏گیرد، ولی آثار بسیار نیکویی دارد. بازی با کودک می‏تواند به شکل محبت کردن و شعر خواندن برای او باشد. نقل است که حضرت زهرا علیهاالسلام ، امام حسن علیه‏السلام را در کودکی بالا و پایین می‏انداخت و با او بازی می‏کرد و با زبان شعر می‏فرمود: «حسن جان! مانند پدرت باش و حق را از بند اسارت به درآور.” همچنین سیره زندگانی پیامبر اسلام، از هم‏بازی شدن ایشان با کودکان خبر می‏دهد. در تاریخ آمده است که روزی حسین علیه‏السلام در کوچه سرگرم بازی بود که پیامبر اعظم صلی‏الله‏علیه‏و‏آله و یاران از آنجا می‏گذشتند. حضرت از ایشان جدا شد و در حالی که به سوی فرزندش گام برمی‏داشت، دستانش را گشود تا او را در آغوش بگیرد. کودک خنده‏کنان این سو و آن سو می‏گریخت و رسول‏اللّه‏ نیز خندان از پی او می‏دوید. سرانجام ایشان، حسین علیه‏السلام را گرفت و بوسید.

عدم پرورش افراطی فرزندان

 

 این سبک فرزند پروری شامل ثبت نام کودک در تعداد زیادی از فعالیتهای فوق برنامه، آموزشی ، ورزشی و مؤسسات اجتماعی است. کودکان نیاز به زمان و فضایی برای خلاقیت، فکرکردن و کشف اشیاء توسط خود دارند. فرزندپروری افراطی ممکن است به اعتماد بنفس کودک آسیب برساند، احتمالاً باعث ایجاد و گسترش افسردگی و سوء مصرف مواد شود.

 

انتخاب نام‏های نیک

 

پیامبر اسلام می‏فرماید: «نخستین هدیه‏ای که هر یک از شما به فرزندش می‏بخشد، نام خوب است. پس بهترین نام را برای فرزند خود انتخاب کنید.” در دامنه گسترده نام‏های نیکوی جهان، برخی نام‏ها، یادآور انسان‏های شایسته و مقرب درگاه الهی‏اند. نام پیامبران الهی و امامان علیهم‏السلام از این جمله‏اند و بسیاری از مردم از سر محبت و ارادتی که به آن بزرگواران دارند، این نام‏ها را برای فرزندان خویش برمی‏گزینند تا بذر محبت دوستان خدا را در دل فرزندانشان بکارند و راه درست زندگی را به آنان بنمایانند. وجود این نام‏های زیبا، مایه برکت اهل خانواده است.

 

کودک و برنامه‏های تلویزیونی

 

 کودکان خیلی بیشتر از بزرگ‏ترها تحت تأثیر فیلم‏ها و برنامه‏های تلویزیونی قرار می‏گیرند. پیامی که از راه برنامه تلویزیونی به کودک ارائه می‏شود، در فکر و روح آنها به خوبی نقش می‏بندد. این نقش بسته به ویژگی برنامه‏های تلویزیونی، می‏تواند مثبت یا منفی باشد. از یک طرف، خشک‏ترین مفاهیم در قالب برنامه‏های جذاب برای بچه‏ها قابل فهم و پذیرش می‏شود و از سوی دیگر، برنامه‏هایی که مانع آشنایی کودک با دنیای واقعیت‏ها شود و مانند کارتون‏های تخیلی، با قهرمان‏های افسانه‏ای و قدرت‏های جادویی، او را در دنیای غیرواقعی غرق کند، برای کودک زیان‏بار است.  خشونت، ماجراجویی و هیجان‏های کاذب اگر صورت افراطی و پرحجمی در برنامه‏های تلویزیونی داشته باشد، در تکوین شخصیت کودک، اثر منفی می‏گذارد و در دوران پس از بلوغ، ناهنجاری‏های روانی خطرناک در وی ایجاد می‏کند. بنابراین، بزرگ‏ترین محبت پدر و مادر در حق فرزندانشان این است که بر کودکان هنگام تماشای تلویزیون نظارت داشته باشند.

 

عدم انتقال استرسهای ناشی از محل کار به خانه و خانواده

 

وقتی که والدین در محیط کار با انواع استرس روبرو باشند ممکن است این استرس به زندگی خانوادگی آنها انتقال یابد و نهایتاً آنها بیشتر مستعد بحث و مجادله با فرزندان خود بوده و کمتر قادر به تحمل رفتارهای نامناسب از طرف آنها باشند. این مسئله ممکن است اثر سوئی بر روی عزت نفس کودک داشته باشد. ضروریست که نسبت به شناسایی عوامل استرس زا در مورد خود اقدام نموده و به نیازهای بهداشت روان خود توجه کنیم.

 

 

میانه‏روی در محبت

 

کودکان امروز به دلیل توجه افراطی والدین و رفاه نسبی موجود، رفته رفته به انسان‏هایی نازپرورده و از خودراضی تبدیل می‏شوند. دامنه توجه برخی والدین به کودکان به اندازه‏ای بالاست که گویی آنها کودکان خود هستند، در حالی که زیاده‏روی در محبت همانند محبت کم، برای کودک ضرر دارد و ریشه امید و نشاط و حیات را در وجود او می‏خشکاند. تعادل و توازن در مهرورزی، عامل بالندگی و رشد است. آنچه در دین سفارش شده، رعایت میانه‏روی است. نتیجه افراط در محبت، پرتوقع بار آمدن کودک، جوانه زدن ریشه‏های خودپسندی و سرکشی کردن کودکان در برابر حقیقت است. امام باقر علیه‏السلام این نوع تربیت را بدترین نوع تربیت می‏شمارد و پدرانی را که این‏گونه تربیت می‏کنند، نکوهش می‏کند و می‏فرماید: «بدترین پدران کسی است که در نیکی به فرزند خود زیاده‏روی می‏کند. تاریخ یعقوبی، ج2، ص320” آزاد گذاشتن فرزند به این معنا که هر کاری دلش می‏خواهد بتواند انجام دهد، این تصور را در ذهن کودک ایجاد می‏کند که جهان، تحت فرماندهی اوست. او که اطرافیان را به دیده تحقیر می‏نگرد، خود، به کودکی نامسئول، خودخواه و پرخاشگر تبدیل می‏شود. از این رو، به والدین سفارش می‏شود رفتار منطقی و معقولی با فرزند خود داشته باشند و از افراط و تفریط در محبت بپرهیزند.

نویسنده » محمدحسین مقدسی » ساعت 11:38 عصر روز جمعه 90 اردیبهشت 16

مطالب علمی در زمینه کودکان

نظرات شما ()